عرفان‌واره حلقه و ممانعت از زیارت قبور
در عرفان حلقه مهم‌ترین علّت بیماری انسان، موجودات غیر اُرگانیک که شامل جنّیان و ارواح سرگردان هستند، دانسته شده است.[۱] آنان می‌گویند اگر انسان تحت تأثیر غم، اندوه، ترس و امور این‌چنینی باشد، مورد هجوم این موجودات قرار می‌گیرد. به‌زعم آنان یکی از مکان‌های مهمّی که انسان را در غم و اندوه فرو می‌برد، گورستان‌ها است که در تشکیلات حلقه به شدّت از آن نهی می‌شود؛ بنابراین در این عرفان‌واره یا نباید به زیارت قبور رفت و یا اگر به عللی مجبور به ورود به گورستان‌ها شوند نباید در غم و اندوه فرورفته بلکه به شادی و پای‌کوبی بپردازند. حال به برخی از دیدگاه‌های طاهری در مورد زیارت قبور و تدفین مردگان اشاره می‌کنیم.
گورستان‌ها و آلودگی به غیر اُرگانیک‌ها
محمدعلی طاهری در سوّمین فصل از کتاب موجودات غیر اُرگانیک که در مورد «علل و عوامل آلودگی به موجودات غیر ارگانیک» است، «قرار گرفتن در فاز منفی» را به‌عنوان مهم‌ترین عامل نفوذ ویروس‌های[۲] غیر ارگانیک معرفی کرده، سپس نتیجه‌گیری می‌کند:
وضعیت دیگری که می‌توان مثال زد، فرورفتن در اندوه مرگ درگذشتگان است که اغلب، در هنگام مراسم تدفین به اوج خود می‌رسد و به دلیل اینکه گورستان محل تجمع کالبدهای ذهنی بر جامانده است، خطر آلودگی به ویروس‌های غیر ارگانیک را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی، حضور در گورستان درحالی‌که فرد در فاز منفی قرار داشته باشد و یا به‌راحتی در این فاز قرار گیرد، این خطر را به دنبال دارد.[۳]
در جای دیگری گفته است:
در جاهایی که مثل مجالس ترحیم، مثل تشیع جنازه‌ها وقتی شما تشعشع مثبت دو اعلام می‌کنید متوجه می‌شوید که فضا سبک می‌شود و یک‌جورهائی همه‌چیز راحت‌تر می‌شود، این‌ها را می‌توانید تجربه بکنید…[۴]
همچنین گفته است:
در مزارها، مراسم تدفین، تشییع جنازه که عمدتاً افراد در فاز منفی قرار می‌گیرند، یکی از بدترین حالت‌هایی است که ما در معرض نفوذ موجودات غیرارگانیک به طور کلی‌حالا چه جن و چه روح قرار می‌گیریم، چون ما در فاز منفی هستیم که نباید باشیم، پس ما در فاز منفی در معرض هستیم.[۵]
و مطابق با عقیده خود در علّت یابی آلودگی گورستان‌ها گفته است:
مزار یکی از جاهای آلوده است، به دلیل اینکه آن‌ها [کالبد ذهنی] ایستاده‌اند سر قبر خودشان، یعنی جدا نمی‌شوند؛ آن‌قدر وابسته هستند به جسم که قبول نمی‌کنند دیگر این جسم متعلق به آن‌ها نیست.[۶]
نقد و بررسی
یکم: وام‌گیری باورها و اصطلاحات
مؤسس عرفان حلقه مدعی است که به‌قصد مقابله با نفوذ عرفان‌های نوظهور، تشکیلات خود را راه‌اندازی کرده است.[۷] درحالی‌که اصطلاح «موجودات غیراُرگانیک» را از عرفانِ ساحری کارلوس کاستاندا[۸] وام گرفته است. همچنین آن‌چنان‌که در بخش دوم کتاب اشاره شد، پیش از طاهری فردی به نام هابارد[۹] مکتبی به نام سایمنتولوژی را ایجاد کرده است و مدعی بود که علت بیماری‌ها اهریمن‌ها هستند. بنیان‌گذار حلقه نیز همین اصطلاح را با اندکی تغییر به‌عنوان یک روش درمانی برای تشکیلات خود به کار گرفته است.
دوم: سرگردان نبودنِ روح
در دین مبین اسلام، موجودی به نام روحِ سرگردان وجود ندارد. مطابق با اعتقادات صحیح، پس از مرگ انسان، روح وارد برزخ می‌شود و به سیر خود ادامه داده و به‌هیچ‌وجه سرگردان نمی‌گردد. اساساً سرگردان شدن روح در برخی مکاتب شرقی و همچنین عرفان واره‌ی حلقه به‌منظور طرح عقیده‌ی باطلی به نام تناسخ[۱۰] مطرح می‌شود که انکار معاد را در پی دارد.[۱۱] خداوند متعال در سوره مبارکه مؤمنون درخواست بازگشت فرد به دنیا را رد کرده و سخن از سرای جدیدی به نام برزخ را مطرح کرده است. این آیه‌ی شریفه گواهِ سرگردان نبودن روح و حضور او در برزخ است.
حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّی أَعْمَلُ صالِحاً فیما تَرَکْتُ کَلاَّ إِنَّها کَلِمَهٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ؛ (آن‌ها هم چنان به راه غلط خود ادامه مىدهند) تا زمانى که مرگ یکى از آنان فرارسد، مىگوید: «پروردگار من! مرا بازگردانید! شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم!» (ولى به او مىگویند): چنین نیست! این سخنى است که او به زبان مىگوید (و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخى است تا روزى که برانگیخته شوند![۱۲]
بنابراین اساساً موجودی به نام روح سرگردان وجود ندارد تا موجب بیماری فرد گردد.
سوم: غلو در مورد آسیب جنّیان
امروزه عرفان حلقه و برخی جریان‌های مدعی درمان و نیز پاره‌ای مکاتب اخباری مسلک، در مورد آسیب‌رسانی جنّیان، غلوهای فراوانی انجام می‌دهند. به نظر می‌رسد حیات این گروه‌ها در گرو اشاعه چنین باورهای افراطی است. برای نمونه به زعم سازمان عرفان حلقه اگر فرد زیاد چای بنوشد[۱۳] یا شاخه‌ی درختی را بشکند[۱۴] یا برای این تشکیلات تبلیغ نکند و قصد خروج از آن را داشته باشد[۱۵] یا… مورد هجوم موجودات غیراُرگانیک قرار می‌گیرد؛ بنابراین آلوده دانستن گورستان‌ها به جنّیان و موهوماتی به نام ارواح سرگردان در راستای اهداف عرفان‌های کاذب و عقاید خرافی و باطل است که با عقل سازگار نبوده و با ایجاد یک بینش غلط در میان اعضای این سازمان نوعی وسواس شدید ذهنی و عملی را در زندگی آنان در پی داشته است.[۱۶]
چهارم: توصیه‌های دینی نسبت به زیارت قبور
در آموزه‌های دینی توصیه‌ی فراوانی نسبت به زیارت قبور و آثار سازنده‌ی آن مشاهده می‌شود که به خلاف پندار عرفان واره‌ی کیهانی در هیچ‌یک از آن‌ها اشاره‌ای به تسخیر وجود افراد توسط ارواح و جنّیان نشده است.
همچنین گورستان‌ها محلی برای عبرت گیری است نه شادی و پای‌کوبی و آداب[۱۷] غیر اسلامی.
از این روی امیرمؤمنان علیه‌السلام فرموده‌اند:
زُورُوا مَوْتَاکُمْ فَإِنَّهُمْ یَفْرَحُونَ بِزِیَارَتِکُمْ وَ لْیَطْلُبْ أَحَدُکُمْ حَاجَتَهُ عِنْدَ قَبْرِ أَبِیهِ وَ عِنْدَ قَبْرِ أُمِّهِ بِمَا یَدْعُو لَهُمَا؛ مردگان خود را زیارت کنید؛ چون آن‌ها از دیدار شما خوشحال می‌شوند و انسان بعد از آن‌که بر سر قبر پدر و مادر خود برایشان دعا کرد حاجت خود را [از خدا] بخواهد.[۱۸]
همچنین از نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم منقول است:
زُورُوا قُبُورَ مَوْتَاکُمْ وَ سَلِّمُوا عَلَیْهِمْ فَإِنَّ لَکُمْ فِیهِمْ عِبْرَهً؛ قبور مردگان خود را زیارت کرده و بر آنان درود بفرستید چراکه آنان برای شما عبرت‌اند.[۱۹]
برگرفته از: کتاب عرفان واره حلقه، دوره مقدماتی، صص ۱۲۴-۱۱۹ | تحریر درس های انتقادی حجت‌الاسلام امین شمشیری | به کوشش حسام کلهری
منابع:
* قرآن کریم
- ابن بابویه، محمد بن على؛ عیون أخبار الرضا علیه‌السلام؛ ج ۲، چ ۱، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ ق.
- شمشیری، امین؛ عرفان واره‌ی حلقه، دوره‌ی مقدماتی؛ چ ۱، قم، اسماعیلیان، ۱۳۹۸ ش.
- طاهری، محمدعلی؛ جزوه آموزشی دوره تشعشع دفاعی؛ بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- طاهری، محمدعلی؛ جزوه آموزشی دوره چهارم؛ بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- طاهری، محمدعلی؛ عرفان کیهانی (حلقه)؛ چ ۷، قم، اندیشه ماندگار؛۱۳۸۸.
- طاهری، محمدعلی؛ موجودات غیر اُرگانیک؛ چ ۱، ارمنستان، گریگور تاتواتسی، ۲۰۱۱ م.
- کلینى، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ ج ۳، چ ۴، تهران، دار الکتب الإسلامیه، ۱۴۰۷ ق.
- مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی؛ بحار الأنوار؛ج ۷۹، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق.
پی‌نوشت:
[۱]. طاهری جن‌ها را به هفت دسته تقسیم می‌کند و از روح به کالبد ذهنی تعبیر می‌کند.
[۲]. برای کمتر شدن حساسیت جامعه و نیز علمی قلمداد کردن آموزه‌های حلقه گاهی از موجودات غیر اُرگانیک به ویروس تعبیر می‌کند.
[۳]. محمدعلی طاهری؛ موجودات غیر اُرگانیک؛ ص ۶۸.
[۴]. همو، دوره تشعشع دفاعی؛ ص ۳۳.
[۵]. همو، دوره چهارم؛ ص ۶۱.
[۶]. همو، دوره تشعشع دفاعی؛ ص ۵۱.
[۷]. همو، عرفان کیهانی (حلقه)؛ ص ۴۵.
[۸]. Carlos Castaneda.
[۹]. Hubbard.
[۱۰]. پرداختن به تناسخ در دیدگاه عرفان حلقه مجال دیگری می‌طلبد اما در روایتی امام رضا علیه‌السلام تناسخ را معادل کفر دانسته و فرموده‌اند: مَنْ قَالَ بِالتَّنَاسُخِ فَهُوَ کَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ مُکَذِّبٌ بِالْجَنَّهِ وَ النَّارِ؛ هر کس به تناسخ باورمند باشد کافر به خداوند و تکذیب کننده بهشت و دوزخ است. (شیخ صدوق؛ عیون أخبار الرضاعلیه‌السلام؛ ج ۲، ص ۲۰۲).
[۱۱]. هرچند در عرفان حلقه معاد صریحاً انکار نشده اما تقریر کاملاً باطلی از آن ارائه شده است.
[۱۲]. مؤمنون: ۹۹ و ۱۰۰.
[۱۳]. محمدعلی طاهری؛ موجودات غیرارگانیک؛ ص ۶۹.
[۱۴]. همان، ص ۲۲.
[۱۵]. مندرج در سوگندنامه‌های این تشکیلات.
[۱۶]. در عرفان واره‌ی کیهانی، حلقه‌هایی جهت پاک‌سازی محیط زندگی از موجودات غیر اُرگانیک وجود دارد. آنان قفسه‌ها و کابینت‌های آشپزخانه‌ها را محل آلودگی می‌دانند.
[۱۷]. برای نمونه در روایات ساعات و ایام مشخص و نیز ادعیه و اذکار مخصوص و حتی کیفیت زیارت قبور ذکر شده است.
[۱۸]. محمد کلینی؛ الکافی؛ ج۳؛ ص ۲۳۰.
[۱۹]. محمدباقر مجلسی؛ بحار الأنوار؛ ج ۷۹؛ ص ۶۴.