اقسام جریان مثبت‌اندیشی
پس از آشنایی اجمالی با چیستی جریان مثبت‌اندیشی لازم است مهم‌ترین شاخه‌های فعال آن در ایران معرفی گردد. در ادامه تلاش می‌شود از میان انبوه کتاب‌های نگاشته شده در این مورد و نیز با بررسی و مطالعۀ میدانی مهم‌ترین شاخه‌های جریان مثبت‌اندیشی در ایران معرفی گردد.
محور مشترک میان گروه‌های مثبت‌اندیش عبارت از توانایی ذهن و پاسخگویی کائنات است. شاخه‌های جریان مثبت‌اندیشی به هشت موردی که در ادامه می‌آید محدود نمی‌شود. امروزه این جریان با تبلیغات گسترده در قالب نشر کتب و برگزاری دوره‌هایی با نام‌های مختلف به‌صورت سیال به حیات خود ادامه داده و سخن همۀ شاخه‌های آن یکسان و تنها در نام و برخی جزئیات متفاوت هستند.
۱. قانون جذب (قانون کشش)
معروف‌ترین نام برای جریان مثبت‌اندیش در سطح جهان و ایران «قانون جذب» یا «قانون کشش» است. خلاصۀ ادعای این شاخه از جریان مثبت‌اندیشی عبارت است از:
بزرگ‌ترین راز زندگی قانون کشش است. قانون کشش می‌گوید: هر چیزی مشابه خودش را به سمت خود می‌کشد؛ بنابراین وقتی در مورد چیزی فکر می‌کنید، مشابه آن را به‌سوی خود جذب می‌کنید. افکار ما خاصیت آهن‌ربایی دارند. وقتی در حال فکر کردن هستید، افکار خود را با فرکانسی خاص به دنیا می‌فرستید و از آنجا که آن‌ها خاصیت آهن‌ربایی دارند، چیز‌های مشابه خود را برای شما به ارمغان خواهند آورد. هر چیزی که از منبعی خارج شود، به منشأ خود بازمی‌گردد و این منشأ شما هستید. شما مثل یک دکل مخابراتی انسانی هستید و با افکارتان فرکانس‌هایی را به کائنات ارسال می‌کنید. اگر می‌خواهید چیزی را در زندگی‌تان تغییر دهید، افکارتان را تغییر دهید تا فرکانس ارسالی شما تغییر کند. افکار کنونی شما، زندگی آینده‌تان را رقم می‌زند. در مورد هر آنچه بیشتر فکر کنید و بر آن متمرکز شوید، همان در زندگی‌تان تجلی خواهد کرد. افکار شما به مواردی در زندگی‌تان تبدیل می‌شود.[۱]
۲. بازاریابی معنوی (جذب ثروت)
بازاریابی معنوی جریانی متمرکز بر جذب ثروت و خواسته‌های دنیوی با رویکرد افراطی و زیاده‌خواهی است. مروج اصلی آن فردی به نام «جو ویتالی» صاحب کتاب عامل جذب می‌باشد.
نخستین بار که این کتاب را نوشتم و ماشین رؤیاهایم را در آن شرح دادم، ماشین رؤیاهایم ساترن بود؛ اما حالا رؤیا و ماشینم را ارتقا داده‌ام. اکنون ماشین بی. ام. دبلیو مدل Z3 رودستر دارم. تا حالا در زندگی‌ام به این اندازه از زندگی لذت نبرده بودم! من رفته‌رفته در زندگی پیشرفت کردم و جسارت دنبال کردن رؤیاهایم را یافتم؛ با این حساب، طبیعی بود که دلم یک ماشین متفاوت بخواهد؛ ازاین‌رو ماشین Z3 را جذب کردم. جذب این ماشین، خود نشان‌دهندۀ تحولات بزرگی‌ست که در زندگی‌ام رخ داد. البته رانندگی کردن با چنین ماشینی هم خیلی جذاب است. شما واقعا می‌توانید هر آنچه را که تصور می‌کنید به دست بیاورید.[۲]
بخشی از آموزه‌های ویتالی پیرامون جذب همسر دلخواه است.
وقتی نسخه اولیه این کتاب را نوشتم، ماریان هنوز همسرم بود، زنی که بیش از بیست سال با او زندگی کردم. بعد از مدتی، به این نتیجه رسیدم که رابطه‌مان دیگر مثل قبل نیست. هیچ نکته و دلیل منفی‌ای در مورد این تجربه و یا تصمیم وجود نداشت. ماریان تنهایی را ترجیح داد؛ اما من تصمیم گرفتم به دنبال یک همسر جدید باشم که با نریسا آشنا شدم.[۳]
۳. قانون شفا
شاخه‌ای از جریان مثبت‌اندیشی با تمرکز بر رهایی از بیماری است. مروجان آن مدعی هستند که انسان دارای قدرت شفادهندگی است اما خود از آن بی‌خبر بوده و راز آن با آگاهی از قانون شفا به دست می‌آید. تعریف این گروه از «سلامتی» حالتی است که جدای از انسان نبوده، منشأیی درونی داشته و مستلزم فعال کردن قوای نهان است.[۴]
پاترین کاندر معروف‌ترین نویسندۀ این جریان در این رابطه تلاش می‌کند از راه اصلاح اندیشۀ فرد او را درمان نماید. وی گاهی مسلمات و واقعیات دینی را به بهانۀ تعارض با شیوۀ خود مضحک دانسته و انکار می‌کند.[۵]
۴. مثبت‌درمانی
شعار مثبت‌درمانی ایمان به خود و توانایی‌های درونی خویش است. پیروان این ایده بدون اعتماد به قدرت درونی خود نمی‌توانند از زندگی شاد و موفقیت‌آمیزی برخوردار باشند. از نظر مروجان مثبت‌درمانی اعتمادبه‌نفس راهکار رسیدن به موفقیت است.
این روش توصیه‌های ساده‌ای دارد و به داشتن ذهنی آرام و عادت دادن خود به شادی سفارش می‌کند.
اگر انتظار حوادث خوشی را داشته باشید، همان‌طور برایتان پیش می‌آید؛ زیرا وقتی شک به یقین تبدیل می‌شود، شخص می‌تواند از همۀ نیرو و توان خود برای حل مشکلی که دارد، کمک بگیرد. اگر به‌صورت کل و واحدی با مسئله برخورد کنید آن مشکل که خود نمونه و نشان‌دهنده عدم یکپارچگی است به‌تدریج محو و ناپدید خواهد شد. اگر همۀ قوا و انرژی خود را، چه فیزیکی، چه عاطفی و چه معنوی با هم صرف کار یا مسئله‌ای سازید، تمرکز این قوا، نیرو و توانی ایجاد می‌کند که مقاومت‌ناپذیر است. انتظار بهترین را داشتن، یعنی با تمام وجود خود را صرف رسیدن به هدفی کردن. علت اینکه افراد در زندگی با شکست مواجه می‌شوند، عدم لیاقت و کارایی آن‌ها نیست؛ بلکه برای آن است که با جان‌ودل، خود را وقف هدفشان نمی‌سازند.[۶]
۵. تقویت قوه خیال
یکی دیگر از شاخه‌های انگیزشیِ مثبت‌اندیشی توسط شخصی آمریکایی به نام «وین دایر» ترویج می‌شود. وی در کتاب نیروی خیال و نیز در آغاز سخنرانی‌های انگیزشی خود در تلاش است جایی برای قوۀ خیال باز نماید. دایر کارش را با مشاوره در دبیرستان‌ها و سپس تدریس روان‌شناسی مشاوره در دانشگاهی در نیویورک گسترش داد و نوشته‌هایش در حوزه مثبت‌نگری را در نشریات به چاپ می‌رساند. وی در شش سال پایانی عمر از سرطان خون رنج می‌برد و سرانجام در سن هفتادوپنج‌سالگی در اثر حمله قلبی درگذشت.
دایر در تعریف خیال و کاربرد آن می‌گوید:
خیال یعنی هدف یا منظوری نیرومند که عزمی راسخ را در پی دارد تا نتیجه‌ای مطلوب را به بار آورد و در این رابطه افراد مصمم یعنی: افرادی که عزمی راسخ دارند و هرگز اجازه نمی‌دهند چیزی سد راه رسیدن آن‌ها به خواسته‌های قلبی‌شان بشود.[۷]
راهکار وی تقویت قوۀ خیال برای برون‌رفت از مشکلات است.
ما می‌توانیم با تقویت انرژی‌های خود و زیستن در سطوح بالاتری از این جو کنونی، برای مشکلات خود راه‌حل‌هایی فراطبیعی بیابیم.[۸]
در آثار دایر نشانه‌های بسیاری از تفسیرهای شبه‌علمی و پژوهش معنویت به شیوۀ تجربی دیده می‌شود.
باور خیلی از پژوهشگران برجسته بر این است که بسیاری از استعداد‌ها، شعور، خلاقیت و اراده، بیشتر با میدان انرژی خیال در ارتباط هستند تا با افکار موجود در ذهن. دیوید بوهْم دانشمند معروف در کتاب خود تحت عنوان یکپارچگی و مفهوم ذهن می‌گوید تمام تأثیرگذاری‌ها و آگاهی‌ها در حیطه ورای این عالم هستی در حقیقتی برتر به وقوع می‌پیوندد و هر زمان که نیاز داشته باشیم می‌توانیم از آن‌ها بهره گیریم.[۹]
۶. قانون موفقیت
ششمین شاخه از جریان مثبت‌اندیشی در ایران، موسوم به قانون موفقیت است که در کتابی به همین نام ترویج می‌شود. این تفکر که روش‌هایی پیرامون موفقیت، سلامتی و شادی را بیان می‌کند عمدتا با کتاب «قانون موفقیت» ناپلئون هیل شناخته می‌شود. این کتاب، قانونِ موفقیت شخصی و شغلی را تبیین می‌کند. هیل با بیان جملات انگیزشی سعی در تبیین روش موفقیت دارد. در این کتاب از خیال‌پردازی‌های کتاب‌های موفقیت و مثبت‌اندیشی کمتر اثری دیده می‌شود و از کتاب‌های قدیمی این جریان است.
۷. قانون ارتعاش
اخیرا برخی هم از قانون ارتعاش صحبت می‌کنند و مدعی هستند همه قوانین دیگر ذهنی و مثبت‌اندیشی زیرمجموعه آن است.
قانون ارتعاش یکی از مهم‌ترین قوانین هستی است که با استفاده از آن می‌توانید برای رسیدن به تمام خواسته‌ها و آرزو‌های خود استفاده کنید. مهم‌ترین و اساسی‌ترین راز در قانون جذب ارتعاش است. برای رسیدن به خواسته‌هایتان باید ارتعاش اهداف و خواسته‌هایتان را به کائنات بفرستید… به زبان ساده قانون جذب یک قانون ثانویه در جهان است و قانون اساسی قانون ارتعاش است. منظور از قانون ارتعاش در قانون جذب، قرار گرفتن در مدار امیال و آرزوهاست. یکی از دلایلی که بسیاری از مردم کتاب‌های زیادی در مورد قانون جذب می‌خوانند، گذراندن دوره‌های زیادی در مورد قانون جذب است، اما به این نتیجه نمی‌رسند که معنای اصلی قانون ارتعاش را نمی‌دانند. اگر بتوانید افکار و ذهن خود را کاملاً کنترل کنید و ارتعاشات مثبتی را در جهت خواسته‌ها و آرزو‌های خود به کائنات بفرستید، می‌توانید به هر آرزو و هدفی که دارید به ساده‌ترین شکل ممکن دست یابید.[۱۰]
۸. معجزۀ شکرگزاری
معجزۀ شکرگزاری تفاوتی با آموزه‌های مثبت‌اندیشی و قانون جذب ندارد. در این شاخه از جریان مثبت‌اندیشی اعتقاد بر آن است که هرچه انسان نسبت به همه امور قدردان و شکرگزار باشد کائنات حوائج او را بیشتر برآورده می‌سازد.[۱۱]
وقتی به پیاده‌روی می‌روید قانون جاذبه شما را محکم روی زمین نگه می‌دارد. همچنین باید اطمینان داشته باشید و بدانید که وقتی برای آنچه می‌خواهید، سپاسگزار هستید، آن چیز به‌طور شگرفی به سمت شما حرکت می‌کند، زیرا این یک قانون کیهانی است.[۱۲]
در این جریان شکرگزاری به‌مثابه یک قانون است.
زمانی که شکرگزاری راه و روش شما در زندگی باشد، بیشتر در موقعیت‌های مناسب قرار می‌گیرید. بسیاری افراد آن را خوش‌شانسی قلمداد می‌کنند، ولی این به‌هیچ‌وجه خوش‌شانسی نیست، این یک قانون جهانی است. هر شرایطی که منجر به دریافت پول بیشتری با آمدن چیزی که پولی برای آن خرج شده، به سویتان می‌شود، نتیجۀ قدرشناسی شماست.[۱۳]
بنابراین از منظر جریان موسوم به شکرگزاری باید به‌مثابه سایر مثبت‌اندیشان تصور و احساس خوبی داشت و علاوه بر آن شکرگزار هم بود.
ادامه دارد…
برگرفته از کتاب واکاوی جریان مثبت‌اندیش؛ صص ۳۷ الی ۴۴.
پی‌نوشت:
[۱]. راندا برن؛ راز؛ ص ۴۰.
[۲]. جو ویتالی؛ عامل جذب؛ ص ۱۷.
[۳]. همان، ص ۱۷ و ۱۸.
[۴]. ر.ک: کاترین پاندر؛ قانون شفا؛ صص ۶ و ۷.
[۵]. ر.ک: بخش سوم کتاب، فصل سوم، نقد نهم: تضعیف آموزه‌های دینی و بدیل‌سازی آن.
[۶]. نورمن وینسنت پیل؛ مثبت درمانی؛ ص ۱۳۹.
[۷]. وین دایر؛ نیروی خیال؛ ص ۱۱.
[۸]. همان، ص ۱۲.
[۹]. وین دایر؛ نیروی خیال؛ ص ۱۴.
[۱۰]. به نقل از صفحه مجازی یکی از مروجان این اندیشه.
[۱۱]. به تفاوت این اندیشه با شکرگزاری اسلامی و دعا و اشکالات آن در بخش چهارم کتاب اشاره شده است.
[۱۲]. راندا برن؛ معجزۀ شکرگزاری؛ ص ۱۲۳.
[۱۳]. راندا برن؛ معجزۀ شکرگزاری؛ ص ۱۵۶.